USATEGIAK

Usoaren Harrapaketa

Usategi osoko edozein usazalek, bai trepan edo sareetan dagoena, uso bando bat ikusten badu, segituan oihu bat egiten du trapa nagusiko usazale nagusiari abisatzeko. Honek korneta jotzen du eta honela bertze usazale guztiak, eskopeta ehiztariak barne, usoak heldu direla ohartzen dira. Korneta behin jotzerakoan tiroak gelditzen dira eta sareen kargu dauden usazaleak beraien postuetan jartzen dira, sareak lurrera erortzen uzteko prest; orain trepen gaineko usazaleen ordua da.

Trapatako usazaleek makilak botatzen dituzte. Usoarentzat makil hauek hegazti harrapari baten itxura hartzen dute usazaleek botatzen dituztenean, miruaren hain zuzenki. Usoek hau ikusterakoan, babesteko, jaitsiera gogor bat egiten dute arbolen adaburuetan altueran hegan eginez babesteko. Jaisterakoan, usazaleak beraien txatarrak astintzen dituzte soinua eragiteko, usoek sareen norabidea har dezaten. Behin usoak sareen norabidea hartzen dutenean, bertan dauden usazaleen txanda da.

Hauek sareak botatzeko garaian, lehenago edo beranduago egiteko, kontutan eduki beharra duten gauza aunitzen artean zein tamainako bandoa den, edota ze haize mota dagoen. Usazaleak palankari eragiten dionean, sareak abiadura bizian jaisten dira bakoitzak bazterrean dituen berunezko pisu batzuk lagunduta. Segituan, usoak harrapatu badira edo ez, usazale nagusiak korneta bi aldiz joko du, sare inguruan dauden postutako ehiztariek tiro egiteko aukera dutela adierazteko.

Gainetik ikusita eta modu honetan kontatuta, badirudi sareekin ehizatzea erreza dela, baina ez da horrela. Ehizatzeko era honetan, egun askotan ez dira ehizatzeko kondiziorik hoberenak izaten; batzuetan usoak oso altu doaz, bertzetan berriz ez dute kasu zipitzik ere egiten jaurtitako paletei, edo haize hego zakarra dago edo lainoa, euria… Azkenean dnboraldian zehar usoak harrapatzeko saiakera ugari hutsean gelditzen dira. Honexegatik azpimarratu behar da ehiza mota honetan pazientziak eta esperientziak garrantzi handia dutela.

Usoak eta txolomak

Usategietako sareetan, azken urteetan batez ere usoak harrapatzen dira, nahiz eta sasoi hasieran txolomak harrapatzen diren. Hauek usoen antzekoak dira, baina txikiagoak. Etxalarko usategien historian zehar, harrapatutako usoen kopurua urteak pasa ahala gora behera aunitz izan ditu. Web orrian bildutako datuak bi alditan banatu daude, lehena 1866tik 1913ra eta bertzea 1961tik gaur egun arte.

 Harrapaketa kopurua urteak pasatu hala jeisten Joan bazen ere, tarteka sasoi hagitz onak ateratzen ziren. Adibidez 1974ko sasoian 349 dozena usoa harrapatu ziren Gaur egun 100 uso dozena harrapatzen badira sasoian, sasoi ona bezala kontsideratzen da. Ospakizun moduan, egun horretan bertan, suziri bat botatzen da usategietan bertan, marka honen adierazgarri.

Tortoilak

Garai batean, usategietako sareetan tortoilak ere harrapatzen ziren. Urte batzuetan harrapatutako uso eta txolomak, harrapatutako tortoilak baino kopuru txikiago izatera ailegatu izan zen. Urterik onena tortoilen harrapaketari dagokionez 1897 urtea izan zen 337 dozenekin. 1925. Urtetik aitzinera hegazti hau harrapatzez utzi zen. Ordu ezkero eskopetako ehiztarik bakarrik ehizatzen dituzte.